Philosophical thought of the Renaissance in the Belarusian historiography of the 1990–2010s
Keywords:
philosophical thought, Belarus, the Renaissance, the Belarusian historiography, national self-consciousness, Francis Skaryna, Renaissance humanism, social thought, philosophical culture, socio-political thought, spiritual and cultural developmentAbstract
The article reviews the achievements of the modern history of philosophy of Belarus (the 1990—2010s.) in the field of domestic thought of the first half of the 16—17th centuries. It is shown that the growth of scientific interest in the philosophy of the Renaissance was associated with the search of national and cultural identity, coincided with the 500th anniversary of the titular figure of Belarusian culture — the first printing pioneer and educator Francis Skarina. The greatest attention was paid to the analysis of the prerequisites and features of Renaissance humanist philosophy and specific social, ethical, social, political and aesthetic views, understanding of the religious and cultural life, development of national consciousness, religious free-thinking and freedom of conscience.
References
Агіевіч У.У. Імя і справа Скарыны / У.У. Агіевіч. — Мінск: Бел. навука, 2002. — 319 с.
Агіевіч У.У. Сімволіка гравюры Скарыны / У.У. Агіевіч. — Мінск: Бел. навука, 1999. — 320 с.
Анталогія даўняй беларускай літаратуры: XI — першая палова XVIII стагоддзя / Навук. рэд. В.А. Чамярыцкі. — Мінск: Бел. навука, 2003. — 1015 с.
Беларускія летапісы і хронікі / Уклад. У.Арлова; прадм. В.Чамярыцкага. — Мінск: Беларускі кнігазбор, 1997. — 432 с.
Бортник И.А. Проблема толерантности в православной полемической мысли Речи Посполитой 1596—1632 гг. / И.А. Бортник // Studia Historica Europae Orientalis: Исследования по истории Восточной Европы. — Минск: БГУ, 2008. — С. 185—202.
Бортнік І.А. Канцэпцыя талеранцыі ў рэнесанснай сацыяльна-палітычнай думцы Беларусі, Літвы і Польшчы / І.А. Бортнік // Вестник Полоцкого государственного университета. Серия А. Гуманитарные науки. — 2006. — № 1. — С. 70—76.
Бортнік І.А. Праблема талеранцыі ў дыскурсе контррэфармацыйнага руху на геакультурнай прасторы Беларусі, Літвы і Польшчы / І.А. Бортнік // Вестник Полоцкого государственного университета. Серия А. Гуманитарные науки. — 2005. — № 1. — С. 94—102.
Бортнік І.А. Праблема талеранцыі ў пратэстанцкай сацыяльна-палітычнай думцы Вялікага княства Літоўскага і Польскага каралеўства XVI—XVII стст. / І.А. Бортнік // Беларускі гістарычны часопіс. — 2007. — № 8 (97). — С. 28—35.
Галенчанка Г.Я. Францыск Скарына — беларускі і ўсходнеславянскі першадрукар / Г.Я. Галенчанка. — Мінск: Навука і тэхніка, 1993. — 280 с.
Гісторыя філасофіі: Вучэбны дапаможнік / Пад рэд. прафесара Ч.С. Кірвеля. — Гродна: Гр.ДУ, 1997. — 917 с.
Гісторыя філасофскай і грамадска-палітычный думкі Беларусі: У 6-ти т. Т. 2. Про тарэнесанс і Адраджэнне / С.І. Санько [та ін.]; Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т філасофіі. — Мінск: Беларус. навука, 2010. — 840 с.
Еворовский В.Б. У истоков религиозной веротерпимости / В.Б. Еворовский // Вопросы свободы совести и религиозных организаций в Республике Беларусь: Сборник документов и материалов / Авт.-сост. М.В. Цвилик; под ред. В.И. Новицкого. — Минск: Четыре четверти, 2005. — С. 286—291.
Зайцев Д.М. Из истории взаимовлияния восточнославянских культур. Старец Артемий и князь Андрей Курбский о религии, философии, государственности / Д.М. Зайцев. — Минск: Частн. ин-т упр. и предпр., 2007. — 105 с.
Зайцев Д.М. Мировоззрение старца Артемия в контексте восточнославянских религиозно-философских взаимосвязей / Д.М. Зайцев // Вестник БНТУ. — 2004. — № 4. — С. 69—74.
Зайцев Д.М. Общественно-политическая и религиозно-философская мысль Беларуси, Украины и России IX—XVII вв.: Учебное пособие / Д.М.Зайцев. — Минск: МГВРК, 2003. — 172 с.
Зайцев Д.М. Политическая философия: концепции власти Ивана Грозного и Андрея Курбского / Д.М. Зайцев // Сацыяльна-эканамiчныя i прававыя даследаваннi. — 2005. — № 1. — С. 121—128.
История общественной и философской мысли в Беларуси: раннее и развитое Возрождение: Хрестоматия: пособие / Авт.-сост. В.В. Старостенко. — Могилев: МГУ им. А.А. Кулешова, 2010. — 332 с.
Ігнатаў У.К. Духоўна-філасофская спадчына Кіева-Магілянскай акадэміі і беларуская думка эпохі барока / У.К. Ігнатаў // Весці Акад. навук Беларусі. Сер. гуманітар. навук. — 1996. — № 1. — С. 10—16.
Катэхізіс: Помнік беларускай Рэфармацыі XVI ст. / Адаптаваны тэкст, пер. з старажыт. бел. мовы Н.Кабелка; рэд. кал.: Н.Кабелка (навуковы рэд.) [та ін.]. — Мінск: Юніпак, 2005. — 312 с.
Кляўчэня А. Ля вытокаў нацыянальнай свядомасцi беларусаў / А.Кляўчэня // Беларусiка — Albaruthenica / Рэд. А.Анціпенка та iн. — Мінск: Навука i тэхнiка, 1993. — Кн.2: Фармiраванне і развiццё нацыянальнай самасвядомасці беларусаў. —
С. 85—90.
Козел А.А. Философская мысль Беларуси: Учебное пособие / А.А. Козел. — Минск: Амалфея, 2004. — 352 с.
Конан У.М. Адраджэнне / У.М.Конан // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: У 6-ти т. — Мінск: БелЭн, 1993а. — Т. 1. — С. 58—61.
Конан У. Архетыпы беларускага менталітэту: спроба рэканструкцыі паводле на цыянальнай міфалогіі і казачнага эпасу / У. Конан // Беларусіка-Albaruthenica / Рэд. А. Анціпенка і інш. — Мінск: Навука і тэхніка, 1993б. — Кн.2: Фарміраванне і развіцце нацыянальнай самасвядомасці беларусаў. — С. 18—28.
Конан У.М. Беларуская культура XIII—XVII стаг. і праблема нацыянальнага Адраджэння / У.М. Конан // Наш Радавод / Под ред. Д.В. Карева. — Гродно, 1991. — Кн. 3. — Ч. 2. — С. 293—298.
Конан У.М. Беларуская мастацкая культура ў кантэксце хрысціянскай цывілізацыі: гісторыка-тыпалагічнае даследванне / У.М. Конан. — Мінск: Бел. Дзярж. Акад. Маст.; Нац. Навук.-асвет. Цэнтр імя Ф. Скарыны, 2002. — 90 с.
Конан У.М. Беларуская мастацкая культура эпохі Сярэдневякоўя і Рэнесансу / У.М. Конан. — Мінск: БДПУ ім. М. Танка, 2006. — 176 с.
Конан У.М. Беларуская нацыянальная ідэя: гістарычны аспект і сучасныя праблемы / У.М. Конан // Беларуская думка ХХ стагоддзя: Філасофія, рэлігія, культура (Анталогія). — Варшава: Druk-POL, 1998б. — С. 589—594.
Конан У. Уніяцтва на Беларусі: да праблемы рэлігійнай адаптацыі ў нацыянальнай культуры / У. Конан // Наш Радавод / Пад рэд. Д.У. Карава. — Гродна, 1996. — Кн. 7. — С. 334—336.
Конан У.М. Хрысціянства ў гістарычным лёсе Беларусі / У.М. Конан // Беларуская думка ХХ стагоддзя: Філасофія, рэлігія, культура (Анталогія). — Варшава: Druk-POL, 1998а. — С. 565—588.
Конан У.М. Эстэтычныя і этычныя погляды Францыска Скарыны / У.М. Конан // Скарына i яго эпоха / Рэд. В.А. Чамярыцкi. — Мінск: Навука i тэхнiка, 1990. — С. 311—359.
Конон В. О белорусской идее / В.Конон // Неман. — 1993. — № 3. — С. 125—131.
Конон В.М. Становление и развитие философской мысли в Х—ХVIII вв. / В.М. Конон, А.С. Майхрович, С.А.Подокшин, Е.С. Прокошина, В.В.Дубровский, Э.К. Дорошевич // Очерки истории науки и культуры Беларуси ІХ — начала XX в. — Минск: Навука і тэхнiка, 1996. — С. 98—116.
Кутузава Н.А. Праблема ўлады ў рэлігійнай палеміцы Беларусі ў першай палове XVII ст. / Н.А. Кутузава // Весці АН Беларусі. Сер. гуманіт. навук. — 1994. — № 1. — С. 26—33.
Кутузова Н.А. Нация, религия и государственность в полемической литературе Беларуси конца ХVI—ХVII вв.: Учебное пособие / Н.А. Кутузова. — Минск: Фонд поддержки независимых науки и высшей школы; Бел. негосуд. Ин-т правл., финансов и экономики, 1998. — 111 с.
Кутузова Н.А. Нация, религия и государственность в полемической литературе Беларуси конца XVI—первой половины XVII вв. / Н.А. Кутузова. — Минск: Право и экономика, 2005. — 100 с.
Кутузова Н.А. Проблема «истинного бытия» в полемических сочинениях конца XVI — начала XVII века / Н.А. Кутузова // Na pograniczu. Studia z filozofii religii / Biało ruska Akademia Nauk w Mińsku; Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania w War szawie. — Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Mega-Plast dla: Wyższej Szkoły Finansów i Z arządzania w Warszawie, 2011а. — С. 317—330.
Кутузова Н.А. Проблемы национальной идеи и религии в полемической литературе Беларуси первой половины ХVII в. / Н.А. Кутузова // Гуманітарна-эканамічны вес нiк. — 1996. — № 2. — С. 82—88.
Кутузова Н.А. Социально-политические проблемы в работах католических и униатских полемистов конца XVI — начала XVII века / Н.А. Кутузова // Вопросы религии и религиоведения. Вып. VII: Антология отечественного религиоведения: Религиоведение Беларуси [Текст]: сборник. Ч. 2: Очерки истории религиозно-философской мысли Беларуси (актуальные проблемы конца XX — начала XXI в.) / сост. и общ. ред. Н.А. Кутузовой, А.А. Лазаревич, В.В. Шмидта. — М.: ИД «МедиаПром», 2011б. — С. 195—215.
Майхрович А.С. Поиск истинного бытия и человека: Из истории философии и культуры Беларуси / А.С. Майхрович. — Минск: Навука і тэхніка, 1992. — 247 с.
Майхрович А.С. Становление нравственного сознания: Из истории духовной культуры Беларуси / А.С. Майхрович. — Минск: Беларускі кнігазбор, 1997. — 206 с.
Майхровіч А.С. Ля вытокаў нацыянальнага Адраджэння / А.С. Майхровіч // Мыслiцелi i асветнiкi Беларусi: Энцыкл. даведнiк. — Мінск: БелЭн., 1995а. — С. 647—654.
Майхровіч А.С. Нацыянальнае адраджэнне і духоўныя традыцыі / А.С. Майхровіч // Беларуская думка. — 1995б. — № 2. — С. 12—16.
Майхровіч А.С. Нацыянальная традыцыя і развіццё духоўнай культуры Беларусі / А.С. Майхровіч // Беларуская думка ХХ стагоддзя: Філасофія, рэлігія, культура (Анталогія). — Варшава: Druk-POL, 1998. — С. 544—557.
Немировский Е.Л. Франциск Скорина: Жизнь и деятельность белорусского просветителя / Е.Л. Немировский. — Мінск: Маст. лiт., 1990. — 597 с.
Падокшын С.А. Беларуская думка ў кантэксце гісторыі і культуры / С.А. Падокшын. — Мінск: Бел. навука, 2003. — 316 с.
Падокшын С.А. Іпацій Пацей: Царк. дзеяч, мысліцель, пісьменнік на пераломе культур.- гіст. эпох / С.А. Падокшын. — Мінск: Бел. навука, 2001. — 118 с.
Падокшын С.А. Прававая і палітычная думка Беларусі ХVI—ХVII ст. ст. / С.А. Падокшын, С.Ф. Сокал. — Мінск: НАТАА “Біп-С”, 2000. — 120 с.
Падокшын С.А. Светапогляд Скарыны i станаўленне паняццяў агульначалавечага i нацыянальнага ў фiласофскай думцы Беларусi эпохi Адраджэння / С.А. Падок шын // Весцi Акад. навук БССР. Сер. грамад. навук. — 1990в. — № 4. — С. 3—11.
Падокшын С.А. Унiя. Дзяржаўнасць. Культура (Філасофска-гiстарычны аналiз) / С.А. Падокшын. — Мінск: Беларуская навука, 1998. — 111 с.
Падокшын С.А. Філасофская думка эпохi Адраджэння ў Беларусi: Ад Францыска Скарыны да Сiмяона Полацкага / С.А. Падокшын. — Мінск: Навука i тэхнiка, 1990а. — 285 с.
Падокшын С.А. Францыск Скарына i станаўленне беларускай грамадска-фiласофскай думкi ў ХVI — першай палавiне ХVII ст. / С.А. Падокшын // Скарына i яго эпоха / Рэд. В.А.Чамярыцкi. — Мінск: Навука i тэхнiка, 1990б. — С. 278—310.
Падокшын С.А. Этычная думка ў культуры Беларусі XVI—XVII стст. / С.А. Падокшын. — Мінск: Бел. навука, 2004. — 151 с.
Памятники философской мысли Белоруссии XVII — первой половины XVIII в. / В.В. Дубровский, М.В. Кашуба, С.А. Подокшин и др. — Минск: Навука і тэхніка, 1991. — 319 с.
Подокшин С.А. Возрождение / С.А.Подокшин // Франциск Скорина и его время: Энциклопедический справочник. — Минск: БелСЭ, 1990. — С. 282—285.
Подокшин С.А. Проблема “Восток — Запад” в общественно-философской мысли Белоруссии и России ХVI — ХVII вв. / С.А.Подокшин // Кніжная культура Беларусi: Зб. навук. прац. — Мінск, 1991. — С. 40—44.
Подокшин С.А. Проблема религиозного выбора в общественной жизни Беларуси ХVI — ХVII в. / С.А. Подокшин // Наш Радавод / Пад рэд. Д.У. Карава. — Гродна, 1992. — Кн.4. — Ч.2. — С. 453—461.
Полоцкий С. Вирши / С. Полоцкий. — Минск: Маст. лiт., 1990. — 447 с.
Прадмовы i пасляслоўi паслядоўнiкаў Францыска Скарыны / Уклад., уступ. арт. i камент. У.Г. Кароткага. — Мінск: Навука і тэхнiка, 1991. — 309 с.
Рекуц И.Ф. Униатство и духовная культура Беларуси: Учебное пособие / И.Ф. Ре куц. — Минск: Белгосуниверситет, 1996. — 44 с.
Санько С.И. «Северный ренессанс» и его специфика в регионе Великого княжества Литовского / С.И. Санько // Вопросы религии и религиоведения. Вып. VII: Антология отечественного религиоведения: Религиоведение Беларуси [Текст]: сборник. Ч. 2: Очерки истории религиозно-философской мысли Беларуси (актуальные проблемы конца XX — начала XXI в.) / сост. и общ. ред. Н.А. Кутузовой, А.А. Лазаревич, В.В. Шмидта. — М.: ИД «МедиаПром», 2011. — С. 82—95.
Свяжынскi У.М. “Гістарычныя запiскi” Ф. Еўлашоўскага / У.М. Свяжынскi. — Мінск: Навука i тэхніка, 1990. — 123 с.
Скарына i яго эпоха / Рэд. В.А.Чамярыцкi. — Мінск: Навука i тэхнiка, 1990. — 482 с.
Скарына Ф. Творы: Прадмовы, сказаннi, пасляслоўi, акафiсты, пасхалiя / Ф. Скарына; Уступ арт., падрыхт. тэкстаў, камент., слоўнiк А.Ф. Коршунава, паказальнiкi А.Ф. Коршунава, В.А. Чамярыцкага. — Мінск: Навука i тэхнiка, 1990. — 207 с.
Старасценка В. Талерантнасць як фактар нацыянальнай самасвядомасці беларусаў у ХVI — першай палове ХVII ст. / В. Старасценка // Полацк: карані нашага радавода / Полац. дзярж. ун-т; Рэд. А. Мальдзіс et al. — Полацк: ПГУ, 1996. — С. 120—125.
Старостенко В.В. Идеи свободомыслия и свободы религии в ренессансно-гуманистической мысли Беларуси развитого Возрождения (вторая половина XVI века) / В.В. Старостенко // Вопросы религии и религиоведения. Вып. VII: Антология отечественного религиоведения: Религиоведение Беларуси [Текст]: сборник. Ч. 2: Очерки истории религиозно-философской мысли Беларуси (актуальные проблемы конца XX — начала XXI в.) / сост. и общ. ред. Н.А. Кутузовой, А.А. Лазаревич, В.В. Шмидта. — М.: ИД «МедиаПром», 2011б. — С. 170—186.
Старостенко В.В. Иевлевич Фома / В.В. Старостенко // Православная энциклопедия. Т. XXI / Под ред. Патриарха Московского и всея Руси Кирилла. — М.: Церковно-научный центр «Православная энциклопедия», 2009. — С. 184—185.
Старостенко В.В. «Лабиринт» Фомы Иевлевича: Из истории национально-культурной и религиозной жизни Могилева и Беларуси конца ХVI — первой половины ХVII вв. / В.В. Старостенко. — Могилев: МГУ им. А.А. Кулешова, 1998. — 60 с.
Старостенко В.В. Общественная и философская мысль в Беларуси X — XVII вв.: Учебное пособие / В.В. Старостенко. — Могилев: МГУ им. А.А. Кулешова, 2005. — 216 с.
Старостенко В.В. Полемическая литература как источник изучения процесса становления национального самосознания белорусов / В.В. Старостенко // Наш Радавод. — Гродна, 1996. — Кн.7. — С. 220—223.
Старостенко В.В. Религиозный традиционализм и свободомыслие в период раннего Возрождения в Беларуси (первая половина XVI века) / В.В. Старостенко // Вопросы религии и религиоведения. Вып. VII: Антология отечественного религиоведения: Религиоведение Беларуси [Текст]: сборник. Ч.2: Очерки истории религиозно-философской мысли Беларуси (актуальные проблемы конца XX — начала XXI в.) / сост. и общ. ред. Н.А. Кутузовой, А.А. Лазаревич, В.В. Шмидта. — М.: ИД «Медиа-Пром», 2011в. — С. 156—169.
Старостенко В.В. Свободомыслие и свобода совести в Беларуси: очерки истории / В.В. Ста ростенко. — Могилев: МГУ им.А.А.Кулешова, 2004. — 266 с.
Старостенко В.В. Становление национального самосознания белорусов: этапы и ос новополагающие идеи (X—XVII вв.) / В.В. Старостенко. — Могилев: МГУ им. А.А. Кулешова, 2001. — 200 с.
Старостенко В. Тенденции религиозного, национально-культурного и политического самоопределения в белорусской мысли XVII в. / В. Старостенко // Na pograniczu. Studia z filozofii religii / Białoruska Akademia Nauk w Mińsku; Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania w Warszawie. — Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Mega-Plast dla: Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Warszawie, 2011а. — С. 45—82.
Францыск Скарына: Жыццё і дзейнасць: Паказ. літ / Склад. Я.Л. Неміроўскі, Л.А. Осіпчык; Рэд. А.І. Мальдзіс. — Мінск: Навука i тэхнiка, 1990. — 269 с.
Шалькевіч В.Ф. Гісторыя палітычнай і прававой думкі Беларусі / В.Ф.Шалькевіч. — Мінск: Маладзежнае навуковае суполніцтва, 2002. — 248 с.
Яўлевіч Т. Лябірынт, альбо Заблытаная дарога / Тумаш Яўлевіч / Пер. Р. Барадуліна, камент. І. Саверчанкі // Спадчына. — 1999. — № 2. — С. 83—109.
Агіевіч У.У. Сімволіка гравюры Скарыны / У.У. Агіевіч. — Мінск: Бел. навука, 1999. — 320 с.
Анталогія даўняй беларускай літаратуры: XI — першая палова XVIII стагоддзя / Навук. рэд. В.А. Чамярыцкі. — Мінск: Бел. навука, 2003. — 1015 с.
Беларускія летапісы і хронікі / Уклад. У.Арлова; прадм. В.Чамярыцкага. — Мінск: Беларускі кнігазбор, 1997. — 432 с.
Бортник И.А. Проблема толерантности в православной полемической мысли Речи Посполитой 1596—1632 гг. / И.А. Бортник // Studia Historica Europae Orientalis: Исследования по истории Восточной Европы. — Минск: БГУ, 2008. — С. 185—202.
Бортнік І.А. Канцэпцыя талеранцыі ў рэнесанснай сацыяльна-палітычнай думцы Беларусі, Літвы і Польшчы / І.А. Бортнік // Вестник Полоцкого государственного университета. Серия А. Гуманитарные науки. — 2006. — № 1. — С. 70—76.
Бортнік І.А. Праблема талеранцыі ў дыскурсе контррэфармацыйнага руху на геакультурнай прасторы Беларусі, Літвы і Польшчы / І.А. Бортнік // Вестник Полоцкого государственного университета. Серия А. Гуманитарные науки. — 2005. — № 1. — С. 94—102.
Бортнік І.А. Праблема талеранцыі ў пратэстанцкай сацыяльна-палітычнай думцы Вялікага княства Літоўскага і Польскага каралеўства XVI—XVII стст. / І.А. Бортнік // Беларускі гістарычны часопіс. — 2007. — № 8 (97). — С. 28—35.
Галенчанка Г.Я. Францыск Скарына — беларускі і ўсходнеславянскі першадрукар / Г.Я. Галенчанка. — Мінск: Навука і тэхніка, 1993. — 280 с.
Гісторыя філасофіі: Вучэбны дапаможнік / Пад рэд. прафесара Ч.С. Кірвеля. — Гродна: Гр.ДУ, 1997. — 917 с.
Гісторыя філасофскай і грамадска-палітычный думкі Беларусі: У 6-ти т. Т. 2. Про тарэнесанс і Адраджэнне / С.І. Санько [та ін.]; Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т філасофіі. — Мінск: Беларус. навука, 2010. — 840 с.
Еворовский В.Б. У истоков религиозной веротерпимости / В.Б. Еворовский // Вопросы свободы совести и религиозных организаций в Республике Беларусь: Сборник документов и материалов / Авт.-сост. М.В. Цвилик; под ред. В.И. Новицкого. — Минск: Четыре четверти, 2005. — С. 286—291.
Зайцев Д.М. Из истории взаимовлияния восточнославянских культур. Старец Артемий и князь Андрей Курбский о религии, философии, государственности / Д.М. Зайцев. — Минск: Частн. ин-т упр. и предпр., 2007. — 105 с.
Зайцев Д.М. Мировоззрение старца Артемия в контексте восточнославянских религиозно-философских взаимосвязей / Д.М. Зайцев // Вестник БНТУ. — 2004. — № 4. — С. 69—74.
Зайцев Д.М. Общественно-политическая и религиозно-философская мысль Беларуси, Украины и России IX—XVII вв.: Учебное пособие / Д.М.Зайцев. — Минск: МГВРК, 2003. — 172 с.
Зайцев Д.М. Политическая философия: концепции власти Ивана Грозного и Андрея Курбского / Д.М. Зайцев // Сацыяльна-эканамiчныя i прававыя даследаваннi. — 2005. — № 1. — С. 121—128.
История общественной и философской мысли в Беларуси: раннее и развитое Возрождение: Хрестоматия: пособие / Авт.-сост. В.В. Старостенко. — Могилев: МГУ им. А.А. Кулешова, 2010. — 332 с.
Ігнатаў У.К. Духоўна-філасофская спадчына Кіева-Магілянскай акадэміі і беларуская думка эпохі барока / У.К. Ігнатаў // Весці Акад. навук Беларусі. Сер. гуманітар. навук. — 1996. — № 1. — С. 10—16.
Катэхізіс: Помнік беларускай Рэфармацыі XVI ст. / Адаптаваны тэкст, пер. з старажыт. бел. мовы Н.Кабелка; рэд. кал.: Н.Кабелка (навуковы рэд.) [та ін.]. — Мінск: Юніпак, 2005. — 312 с.
Кляўчэня А. Ля вытокаў нацыянальнай свядомасцi беларусаў / А.Кляўчэня // Беларусiка — Albaruthenica / Рэд. А.Анціпенка та iн. — Мінск: Навука i тэхнiка, 1993. — Кн.2: Фармiраванне і развiццё нацыянальнай самасвядомасці беларусаў. —
С. 85—90.
Козел А.А. Философская мысль Беларуси: Учебное пособие / А.А. Козел. — Минск: Амалфея, 2004. — 352 с.
Конан У.М. Адраджэнне / У.М.Конан // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: У 6-ти т. — Мінск: БелЭн, 1993а. — Т. 1. — С. 58—61.
Конан У. Архетыпы беларускага менталітэту: спроба рэканструкцыі паводле на цыянальнай міфалогіі і казачнага эпасу / У. Конан // Беларусіка-Albaruthenica / Рэд. А. Анціпенка і інш. — Мінск: Навука і тэхніка, 1993б. — Кн.2: Фарміраванне і развіцце нацыянальнай самасвядомасці беларусаў. — С. 18—28.
Конан У.М. Беларуская культура XIII—XVII стаг. і праблема нацыянальнага Адраджэння / У.М. Конан // Наш Радавод / Под ред. Д.В. Карева. — Гродно, 1991. — Кн. 3. — Ч. 2. — С. 293—298.
Конан У.М. Беларуская мастацкая культура ў кантэксце хрысціянскай цывілізацыі: гісторыка-тыпалагічнае даследванне / У.М. Конан. — Мінск: Бел. Дзярж. Акад. Маст.; Нац. Навук.-асвет. Цэнтр імя Ф. Скарыны, 2002. — 90 с.
Конан У.М. Беларуская мастацкая культура эпохі Сярэдневякоўя і Рэнесансу / У.М. Конан. — Мінск: БДПУ ім. М. Танка, 2006. — 176 с.
Конан У.М. Беларуская нацыянальная ідэя: гістарычны аспект і сучасныя праблемы / У.М. Конан // Беларуская думка ХХ стагоддзя: Філасофія, рэлігія, культура (Анталогія). — Варшава: Druk-POL, 1998б. — С. 589—594.
Конан У. Уніяцтва на Беларусі: да праблемы рэлігійнай адаптацыі ў нацыянальнай культуры / У. Конан // Наш Радавод / Пад рэд. Д.У. Карава. — Гродна, 1996. — Кн. 7. — С. 334—336.
Конан У.М. Хрысціянства ў гістарычным лёсе Беларусі / У.М. Конан // Беларуская думка ХХ стагоддзя: Філасофія, рэлігія, культура (Анталогія). — Варшава: Druk-POL, 1998а. — С. 565—588.
Конан У.М. Эстэтычныя і этычныя погляды Францыска Скарыны / У.М. Конан // Скарына i яго эпоха / Рэд. В.А. Чамярыцкi. — Мінск: Навука i тэхнiка, 1990. — С. 311—359.
Конон В. О белорусской идее / В.Конон // Неман. — 1993. — № 3. — С. 125—131.
Конон В.М. Становление и развитие философской мысли в Х—ХVIII вв. / В.М. Конон, А.С. Майхрович, С.А.Подокшин, Е.С. Прокошина, В.В.Дубровский, Э.К. Дорошевич // Очерки истории науки и культуры Беларуси ІХ — начала XX в. — Минск: Навука і тэхнiка, 1996. — С. 98—116.
Кутузава Н.А. Праблема ўлады ў рэлігійнай палеміцы Беларусі ў першай палове XVII ст. / Н.А. Кутузава // Весці АН Беларусі. Сер. гуманіт. навук. — 1994. — № 1. — С. 26—33.
Кутузова Н.А. Нация, религия и государственность в полемической литературе Беларуси конца ХVI—ХVII вв.: Учебное пособие / Н.А. Кутузова. — Минск: Фонд поддержки независимых науки и высшей школы; Бел. негосуд. Ин-т правл., финансов и экономики, 1998. — 111 с.
Кутузова Н.А. Нация, религия и государственность в полемической литературе Беларуси конца XVI—первой половины XVII вв. / Н.А. Кутузова. — Минск: Право и экономика, 2005. — 100 с.
Кутузова Н.А. Проблема «истинного бытия» в полемических сочинениях конца XVI — начала XVII века / Н.А. Кутузова // Na pograniczu. Studia z filozofii religii / Biało ruska Akademia Nauk w Mińsku; Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania w War szawie. — Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Mega-Plast dla: Wyższej Szkoły Finansów i Z arządzania w Warszawie, 2011а. — С. 317—330.
Кутузова Н.А. Проблемы национальной идеи и религии в полемической литературе Беларуси первой половины ХVII в. / Н.А. Кутузова // Гуманітарна-эканамічны вес нiк. — 1996. — № 2. — С. 82—88.
Кутузова Н.А. Социально-политические проблемы в работах католических и униатских полемистов конца XVI — начала XVII века / Н.А. Кутузова // Вопросы религии и религиоведения. Вып. VII: Антология отечественного религиоведения: Религиоведение Беларуси [Текст]: сборник. Ч. 2: Очерки истории религиозно-философской мысли Беларуси (актуальные проблемы конца XX — начала XXI в.) / сост. и общ. ред. Н.А. Кутузовой, А.А. Лазаревич, В.В. Шмидта. — М.: ИД «МедиаПром», 2011б. — С. 195—215.
Майхрович А.С. Поиск истинного бытия и человека: Из истории философии и культуры Беларуси / А.С. Майхрович. — Минск: Навука і тэхніка, 1992. — 247 с.
Майхрович А.С. Становление нравственного сознания: Из истории духовной культуры Беларуси / А.С. Майхрович. — Минск: Беларускі кнігазбор, 1997. — 206 с.
Майхровіч А.С. Ля вытокаў нацыянальнага Адраджэння / А.С. Майхровіч // Мыслiцелi i асветнiкi Беларусi: Энцыкл. даведнiк. — Мінск: БелЭн., 1995а. — С. 647—654.
Майхровіч А.С. Нацыянальнае адраджэнне і духоўныя традыцыі / А.С. Майхровіч // Беларуская думка. — 1995б. — № 2. — С. 12—16.
Майхровіч А.С. Нацыянальная традыцыя і развіццё духоўнай культуры Беларусі / А.С. Майхровіч // Беларуская думка ХХ стагоддзя: Філасофія, рэлігія, культура (Анталогія). — Варшава: Druk-POL, 1998. — С. 544—557.
Немировский Е.Л. Франциск Скорина: Жизнь и деятельность белорусского просветителя / Е.Л. Немировский. — Мінск: Маст. лiт., 1990. — 597 с.
Падокшын С.А. Беларуская думка ў кантэксце гісторыі і культуры / С.А. Падокшын. — Мінск: Бел. навука, 2003. — 316 с.
Падокшын С.А. Іпацій Пацей: Царк. дзеяч, мысліцель, пісьменнік на пераломе культур.- гіст. эпох / С.А. Падокшын. — Мінск: Бел. навука, 2001. — 118 с.
Падокшын С.А. Прававая і палітычная думка Беларусі ХVI—ХVII ст. ст. / С.А. Падокшын, С.Ф. Сокал. — Мінск: НАТАА “Біп-С”, 2000. — 120 с.
Падокшын С.А. Светапогляд Скарыны i станаўленне паняццяў агульначалавечага i нацыянальнага ў фiласофскай думцы Беларусi эпохi Адраджэння / С.А. Падок шын // Весцi Акад. навук БССР. Сер. грамад. навук. — 1990в. — № 4. — С. 3—11.
Падокшын С.А. Унiя. Дзяржаўнасць. Культура (Філасофска-гiстарычны аналiз) / С.А. Падокшын. — Мінск: Беларуская навука, 1998. — 111 с.
Падокшын С.А. Філасофская думка эпохi Адраджэння ў Беларусi: Ад Францыска Скарыны да Сiмяона Полацкага / С.А. Падокшын. — Мінск: Навука i тэхнiка, 1990а. — 285 с.
Падокшын С.А. Францыск Скарына i станаўленне беларускай грамадска-фiласофскай думкi ў ХVI — першай палавiне ХVII ст. / С.А. Падокшын // Скарына i яго эпоха / Рэд. В.А.Чамярыцкi. — Мінск: Навука i тэхнiка, 1990б. — С. 278—310.
Падокшын С.А. Этычная думка ў культуры Беларусі XVI—XVII стст. / С.А. Падокшын. — Мінск: Бел. навука, 2004. — 151 с.
Памятники философской мысли Белоруссии XVII — первой половины XVIII в. / В.В. Дубровский, М.В. Кашуба, С.А. Подокшин и др. — Минск: Навука і тэхніка, 1991. — 319 с.
Подокшин С.А. Возрождение / С.А.Подокшин // Франциск Скорина и его время: Энциклопедический справочник. — Минск: БелСЭ, 1990. — С. 282—285.
Подокшин С.А. Проблема “Восток — Запад” в общественно-философской мысли Белоруссии и России ХVI — ХVII вв. / С.А.Подокшин // Кніжная культура Беларусi: Зб. навук. прац. — Мінск, 1991. — С. 40—44.
Подокшин С.А. Проблема религиозного выбора в общественной жизни Беларуси ХVI — ХVII в. / С.А. Подокшин // Наш Радавод / Пад рэд. Д.У. Карава. — Гродна, 1992. — Кн.4. — Ч.2. — С. 453—461.
Полоцкий С. Вирши / С. Полоцкий. — Минск: Маст. лiт., 1990. — 447 с.
Прадмовы i пасляслоўi паслядоўнiкаў Францыска Скарыны / Уклад., уступ. арт. i камент. У.Г. Кароткага. — Мінск: Навука і тэхнiка, 1991. — 309 с.
Рекуц И.Ф. Униатство и духовная культура Беларуси: Учебное пособие / И.Ф. Ре куц. — Минск: Белгосуниверситет, 1996. — 44 с.
Санько С.И. «Северный ренессанс» и его специфика в регионе Великого княжества Литовского / С.И. Санько // Вопросы религии и религиоведения. Вып. VII: Антология отечественного религиоведения: Религиоведение Беларуси [Текст]: сборник. Ч. 2: Очерки истории религиозно-философской мысли Беларуси (актуальные проблемы конца XX — начала XXI в.) / сост. и общ. ред. Н.А. Кутузовой, А.А. Лазаревич, В.В. Шмидта. — М.: ИД «МедиаПром», 2011. — С. 82—95.
Свяжынскi У.М. “Гістарычныя запiскi” Ф. Еўлашоўскага / У.М. Свяжынскi. — Мінск: Навука i тэхніка, 1990. — 123 с.
Скарына i яго эпоха / Рэд. В.А.Чамярыцкi. — Мінск: Навука i тэхнiка, 1990. — 482 с.
Скарына Ф. Творы: Прадмовы, сказаннi, пасляслоўi, акафiсты, пасхалiя / Ф. Скарына; Уступ арт., падрыхт. тэкстаў, камент., слоўнiк А.Ф. Коршунава, паказальнiкi А.Ф. Коршунава, В.А. Чамярыцкага. — Мінск: Навука i тэхнiка, 1990. — 207 с.
Старасценка В. Талерантнасць як фактар нацыянальнай самасвядомасці беларусаў у ХVI — першай палове ХVII ст. / В. Старасценка // Полацк: карані нашага радавода / Полац. дзярж. ун-т; Рэд. А. Мальдзіс et al. — Полацк: ПГУ, 1996. — С. 120—125.
Старостенко В.В. Идеи свободомыслия и свободы религии в ренессансно-гуманистической мысли Беларуси развитого Возрождения (вторая половина XVI века) / В.В. Старостенко // Вопросы религии и религиоведения. Вып. VII: Антология отечественного религиоведения: Религиоведение Беларуси [Текст]: сборник. Ч. 2: Очерки истории религиозно-философской мысли Беларуси (актуальные проблемы конца XX — начала XXI в.) / сост. и общ. ред. Н.А. Кутузовой, А.А. Лазаревич, В.В. Шмидта. — М.: ИД «МедиаПром», 2011б. — С. 170—186.
Старостенко В.В. Иевлевич Фома / В.В. Старостенко // Православная энциклопедия. Т. XXI / Под ред. Патриарха Московского и всея Руси Кирилла. — М.: Церковно-научный центр «Православная энциклопедия», 2009. — С. 184—185.
Старостенко В.В. «Лабиринт» Фомы Иевлевича: Из истории национально-культурной и религиозной жизни Могилева и Беларуси конца ХVI — первой половины ХVII вв. / В.В. Старостенко. — Могилев: МГУ им. А.А. Кулешова, 1998. — 60 с.
Старостенко В.В. Общественная и философская мысль в Беларуси X — XVII вв.: Учебное пособие / В.В. Старостенко. — Могилев: МГУ им. А.А. Кулешова, 2005. — 216 с.
Старостенко В.В. Полемическая литература как источник изучения процесса становления национального самосознания белорусов / В.В. Старостенко // Наш Радавод. — Гродна, 1996. — Кн.7. — С. 220—223.
Старостенко В.В. Религиозный традиционализм и свободомыслие в период раннего Возрождения в Беларуси (первая половина XVI века) / В.В. Старостенко // Вопросы религии и религиоведения. Вып. VII: Антология отечественного религиоведения: Религиоведение Беларуси [Текст]: сборник. Ч.2: Очерки истории религиозно-философской мысли Беларуси (актуальные проблемы конца XX — начала XXI в.) / сост. и общ. ред. Н.А. Кутузовой, А.А. Лазаревич, В.В. Шмидта. — М.: ИД «Медиа-Пром», 2011в. — С. 156—169.
Старостенко В.В. Свободомыслие и свобода совести в Беларуси: очерки истории / В.В. Ста ростенко. — Могилев: МГУ им.А.А.Кулешова, 2004. — 266 с.
Старостенко В.В. Становление национального самосознания белорусов: этапы и ос новополагающие идеи (X—XVII вв.) / В.В. Старостенко. — Могилев: МГУ им. А.А. Кулешова, 2001. — 200 с.
Старостенко В. Тенденции религиозного, национально-культурного и политического самоопределения в белорусской мысли XVII в. / В. Старостенко // Na pograniczu. Studia z filozofii religii / Białoruska Akademia Nauk w Mińsku; Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania w Warszawie. — Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Mega-Plast dla: Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Warszawie, 2011а. — С. 45—82.
Францыск Скарына: Жыццё і дзейнасць: Паказ. літ / Склад. Я.Л. Неміроўскі, Л.А. Осіпчык; Рэд. А.І. Мальдзіс. — Мінск: Навука i тэхнiка, 1990. — 269 с.
Шалькевіч В.Ф. Гісторыя палітычнай і прававой думкі Беларусі / В.Ф.Шалькевіч. — Мінск: Маладзежнае навуковае суполніцтва, 2002. — 248 с.
Яўлевіч Т. Лябірынт, альбо Заблытаная дарога / Тумаш Яўлевіч / Пер. Р. Барадуліна, камент. І. Саверчанкі // Спадчына. — 1999. — № 2. — С. 83—109.
Downloads
-
PDF (Українська)
Downloads: 161
Abstract views: 249
Published
2017-05-12
How to Cite
Starostenko, V. (2017). Philosophical thought of the Renaissance in the Belarusian historiography of the 1990–2010s. Filosofska Dumka, (1), 57–70. Retrieved from https://dumka.philosophy.ua/index.php/fd/article/view/201
Issue
Section
ARTICLES
License
Authors who publish with this journal agree to the following terms:
- Authors retain copyright and grant the journal right of first publication.
- Authors are able to enter into separate, additional contractual arrangements for the non-exclusive distribution of the journal's published version of the work (e.g., post it to an institutional repository or publish it in a book), with an acknowledgement of its initial publication in this journal.
- Authors are permitted and encouraged to post their work online (e.g., in institutional repositories or on their website) prior to and during the submission process, as it can lead to productive exchanges, as well as earlier and greater citation of published work (See The Effect of Open Access).
